اندازه‌گیری پرتوزایی خاک‌های سطحی شرق نیروگاه سوخت فسیلی شازند

زمینه و هدف: انسان ها همواره در معرض پرتوهای یون­ساز قرار دارند. یکی از منابع این پرتوها، تابش­های هسته­ای مربوط به ویژه هسته­های پرتوزای موجود در آب، خاک، سنگ و گیاهان است. عناصر پرتوزا باگسیل تابش­های هسته­ای باعث بروز بیماری­هایی نظیر سرطان و ناهنجاری­های ژنتیکی میگردند. بنابراین مطالعه و بررسی پرتوزایی خاک از اهمیت زیادی برخوردار است. روش بررسی: در این پژوهش34 نمونه خاک از حد­­فاصل نیروگاه سوخت فسیلی شازند تا شهر اراک مورد مطالعه قرار گرفت. فعالیت ویژه هسته­های پرتوزا  از روش بیناب­نگاری گاما و با استفاده از آشکارساز فوق خالص ژرمانیومی (HPGe) با بازدهی نسبی 30% تعیین گردید.  مقادیر فعالیت ویژه عناصر پرتوزا، فعالیت معادل رادیم و آهنگ دز جذبی در هوا برایکلیه نمونه­ها محاسبه شد. یافته­ها: مقدار فعالیت ویژه هسته­های پرتوزای 226Ra  و  232Thو 40K و  137Csدرنمونه­های جمع­آوری شده به ترتیب درمحدوده 91/1±92/18تا 69/2±11/43 و 16/2±31/25 تا 65/3±27/54 و 96/9±17/230 تا03/18±25/728 و 49/1> تا 88/0±52/9برحسب بکرل برکیلوگرم تغییر می­کند. مقدار آهنگ دز جذبی در هوا در ارتفاع یک متری و فعالیت معادل رادیوم به ترتیب از 38/1±57/40 تا 07/2±98/76برحسب(nGy/h)  و  از 08/3 ± 14/84 تا  50/4±74/157 بر حسب  Bq/kg محاسبه گردید. بحث و نتیجه­گیری: میانگین فعالیت معادل رادیوم برای نمونه­های  خاک Bq/kg 38/18± 38/116 محاسبه گردید که در سطح مقدار میانگین جهانی(Bq/kg69/131) است. بیش­ترین مقدار پرتوزایی در فاصله 3 تا 7 کیلومتری نیروگاه مشاهده گردید.  نتایج این تحقیق نشان می­دهد که  پرتوزایی خاک این منطقه خطری برای سلامتی ساکنین ایجاد نمی­کند.